Antilliaanse leguaan
De Antilliaanse leguaan is een ernstig bedreigde hagedis uit het Caraïbisch gebied. Deze boombewonende planteneter staat zwaar onder druk, onder andere door jacht en de komst van de nauwverwante groene leguaan. Daarom zet Diergaarde Blijdorp zich in om deze bijzondere soort te beschermen.
25 jaar
± 25 centimeter
± 108 centimeter
0,8 – 3,6 kilogram
De Antilliaanse leguaan is een middelgrote hagedissensoort. Hij is te herkennen aan zijn groene tot grijze schubben, lichtgekleurde kop en rij stekels die over het midden van zijn rug loopt. Het grootste deel van zijn lichaamslengte bestaat uit de staart, die zo’n 80 centimeter lang kan worden. De Antilliaanse leguaan lijkt op de nauw verwante groene leguaan, maar heeft geen zwarte strepen op de staart en geen ronde wangplaat met een donkere kring eromheen.
De Antilliaanse leguaan kwam vroeger voor op veel van de Bovenwindse eilanden in de Caraïben, van Anguilla tot Martinique. Tegenwoordig is de soort op een deel van deze eilanden uitgestorven. Eén van de eilanden waar hij nog wel voorkomt is Sint Eustatius, waar ook de leguanen in Diergaarde Blijdorp vandaan komen. De leguaan leeft vooral in bosrijke en struikachtige omgevingen.
De Antilliaanse leguaan wordt ook wel ‘smakelijke leguaan’ genoemd. Zijn vlees werd gezien als een delicatesse, vandaar ook de wetenschappelijke naam ‘delicatissima’. Daarom is de leguaan vroeger massaal bejaagd. Dat is één van de vele redenen waarom het dier nu ernstig bedreigd is. Hoewel de jacht tegenwoordig verboden is in een groot deel van zijn leefgebied, jaagt de arme lokale bevolking uit traditie nog steeds op de leguaan. Ook worden veel leguanen door huisdieren, zoals katten en honden gedood.
Een andere bedreiging is de groene leguaan. Deze soort verschijnt steeds vaker op de eilanden waar de Antilliaanse leguaan voorkomt. Deze leguanen reizen als verstekelingen mee op schepen of zwemmen zelf van eiland naar eiland. Groene leguanen zijn zo nauw verwant aan Antilliaanse leguanen dat ze met elkaar kunnen voortplanten. Hieruit ontstaan vruchtbare kruisingen met kenmerken van beide soorten. Dit wordt ook wel hybridisatie genoemd. Deze hybride leguanen verdrijven de inheemse Antilliaanse leguanen omdat ze groter zijn en zich sneller voortplanten. Zo vervangen de hybride leguanen langzaam maar zeker de Antilliaanse leguanen, waardoor ze uiteindelijk zullen uitsterven.
Diergaarde Blijdorp werkt samen met RAVON, een organisatie die zich inzet voor inheemse reptielen, amfibieën en vissen en STENAPA (St. Eustatius National Parks) om de Antilliaanse leguaan in het wild te beschermen. Zo wordt er sinds 2015 bijvoorbeeld onderzoek uitgevoerd waarbij de leguanen gekleurde kraaltjes om hun nek krijgen. Hiermee tellen de onderzoekers hoeveel leguanen er op Sint Eustatius zijn. Ondertussen nemen ze ook bloed af, waarmee ze kunnen onderzoeken hoe de genetische diversiteit binnen de populatie is. Zo kunnen ze in kaart brengen hoe gezond de populatie op Sint Eustatius is.
In 2018 zijn er vier Antilliaanse leguanen met het regeringsvliegtuig overgevlogen vanaf Sint Eustatius naar Rotterdam. Diergaarde Blijdorp huisvest deze leguanen om mee te helpen aan het voortbestaan van de soort. De leguanen wonen in een warm verblijf met genoeg takken om op te klimmen en plekken om zich te verstoppen. De verzorgers zorgen voor goede nestplaatsen zodat de leguanen zich kunnen voortplanten.
