Komodovaraan
Op het land is het grootste roofdier meestal een zoogdier, zoals een beer, een tijger of een leeuw. Maar op een paar kleine eilandjes van Indonesië staat een reptiel bovenaan de voedselketen: de Komodovaraan, de grootste hagedis ter wereld. Helaas valt deze indrukwekkende jager tegenwoordig vaak ten prooi aan mensen. Ook door klimaatverandering en verlies van leefgebied wordt de Komodovaraan bedreigd. Daarom zet Diergaarde Blijdorp zich in om dit unieke roofdier te beschermen.
Maximaal 50 jaar
♀ 1,8 meter
♂ 3 meter
♀ 55 kilogram
♂ 90 kilogram
De Komodovaraan is een grote, grijsgroene varaan. Zijn poten staan haaks naast zijn lichaam. Hierdoor beweegt de komodovaraan in een soort ‘s-vorm’, waarbij hij zijn linkervoorpoot en rechterachterpoot tegelijk naar voren zet en als het waren naar voren slingert. Hoewel de Komodovaraan er misschien niet snel uitziet, kan hij wel 20 kilometer per uur rennen. Daarmee kan hij snel uit zijn verstopplek verschijnen om een prooi te grijpen met zijn scherpe, gekartelde tanden.
...jonge Komodovaranen in bomen klimmen om niet opgegeten te worden door volwassen Komodovaranen?
...Komodovaranen ruiken met hun gespleten tong?
Komodovaranen komen voor op vier kleine eilanden in Indonesië: Flores, Rinca, Padar en Komodo, waar de varanen hun naam aan danken. Daar leven ze in gemengde landschappen van bossen en droge savannes. Ook in kustgebieden met mangrovebossen komen ze voor. Jonge dieren blijven vooral in bosrijke gebieden, waar ze in de bomen klimmen als bescherming tegen roofdieren.
Komodovaranen jagen soms op grote prooien, zoals herten, zwijnen en buffels. Hiervoor bezitten ze een dodelijk wapen: gifklieren. Wanneer ze in een prooi bijten, stroomt dit gif uit de gifklieren het bloed in van het prooidier. Eenmaal vergiftigd raakt de prooi langzaam verzwakt en zal deze uiteindelijk dood neervallen. Soms achtervolgt de Komodovaraan zijn prooi wel een week voordat de prooi bezwijkt aan het gif. Daarna volgt een flinke eetpartij: de Komodovaraan kan per keer wel 80% van zijn lichaamsgewicht eten!
Eén van de grootste bedreigingen voor de Komodovaraan is het verlies van leefgebied. De lokale bevolking brandt bijvoorbeeld stukken savanne af om ruimte te maken voor landbouw. Daarnaast jaagt de lokale bevolking op de prooidieren van de Komodovaraan. Bij gebrek aan ander voedsel vallen komodovaranen het vee van de boeren aan. Om hun vee te beschermen, doden boeren varanen die te dichtbij komen. Hierdoor is het aantal Komodovaranen in het wild sterk afgenomen. Maar door klimaatverandering lijkt het leefgebied verder te krimpen: in 2100 dreigt 30% van de eilanden waar ze voorkomen door zeespiegelstijging onder water te liggen.
Diergaarde Blijdorp ondersteunt het Komodo Survival Programme (KSP) op het eiland Flores. Hier worden cameravallen geplaatst om het aantal komodovaranen te tellen. Als er een Komodovaraan langskomt, wordt er een foto gemaakt: op deze manier zijn er al 2.000 foto’s van varanen gemaakt! Het KSP leidt ook nieuwe rangers op om te helpen bij het monitoringsproject. Zo kunnen ze goed in de gaten houden of het aantal Komodovaranen daalt of stijgt.
De Komodovaranen in Blijdorp worden gehouden op een temperatuur van 30ºC, ongeveer zo warm als het gebied waar ze van nature voorkomen. De volwassen dieren hebben elk hun eigen verblijf en worden alleen bij elkaar gezet voor paringen. De jonge dieren worden ook apart gehouden van de ouders: Komodovaranen doen namelijk niet aan nestzorg en eten zelfs jonge Komodovaranen als ze de kans krijgen! Door de eieren op tijd weg te halen bij de moeder, krijgen de jongen de kans om op te groeien en bij te dragen aan het voortbestaan van de soort.
