Ga naar belangrijkste inhoud
Blijdorp
Ga naar Engelse pagina/site

Je hebt waterlelies in alle soorten en maten. Van planten met een doorsnede van wel 3 meter tot de allerkleinste van enkele centimeters groot. En laat dat nou net de meest zeldzame zijn. De Rwanda warmwaterlelie was sinds 2008 officieel aangemerkt als ‘Uitgestorven in het wild’. Slechts enkele botanische tuinen hadden de soort in hun collectie. Diergaarde Blijdorp is sinds 2019 één van hen. In 2023 werd echter een bron ontdekt waar de waterlelie toch nog bleek te groeien. Diergaarde Blijdorp had de soort op dat moment net als één van haar tien impactsoorten omarmd.

Na de ontdekking legde de Rotterdamse dierentuin dan ook direct contact met het National Herbarium of Rwanda om te helpen de soort aldaar veilig te stellen. En zo voor (écht) uitsterven te behoeden. De warmwaterlelie is endemisch voor Rwanda. Wat betekent dat het plantje nergens anders voorkomt dan daar. In dit specifieke geval nabij een warmwaterbron genaamd Amashuza, waar ze gedijt op de vochtige modder. Hoe minuscuul ook, de impact van het plantje is groot. Niet alleen vanuit ecologisch oogpunt, maar ook qua culturele betekenis voor de lokale gemeenschappen in Rwanda.

Dit alles is dan ook de reden dat vanaf dag één een nauwe samenwerking is ontstaan met tal van lokale instanties. Zoals het Centre of Excellence for Biodiversity and Natural Resources Management van de universiteit van Rwanda in Kigali. Mede dankzij een financiële bijdrage van Diergaarde Blijdorp is ter plaatse een kweekfaciliteit opgezet waar momenteel de eerste successen worden geboekt met de vermeerdering van de Nymphaea thermarum zoals de mini waterlelie feitelijk heet.

Het streven van zowel Diergaarde Blijdorp als de Rwandese universiteit én overheid is het opzetten van een kweekcentrum dat toekomstige herintroducties van deze fragiele soort mogelijk moet maken. Samen met botanische tuinen in Europa en de VS streven alle betrokken partijen naar vermeerderingstechnieken op grote schaal. Zodat de status van het plantje in de nabije toekomst kan worden ‘opgeschaald’ van ‘Uitgestorven in het wild’ naar ‘Kritisch Bedreigd’.

Maar ook in Blijdorp worden grote successen geboekt. Met dank aan de Vrienden van Blijdorp staat in Rotterdam een kweeksysteem waar menig wetenschappelijk instituut jaloers op is. In de kweekopstelling van de Botanische Afdeling zijn in het eerste jaar van het Masterplan 2050 reeds grote en veelbelovende resultaten te melden. Van een zeer gestage vermeerdering van het aantal zaailingen tot de eerste bloeiende exemplaren. Met medewerking van de Hortus Botanicus Leiden zullen er verdere studies worden uitgevoerd naar de genenpool binnen de warmwaterlelies, om een duidelijk beeld te krijgen over de gevaren van inteelt en daarmee de kans op achteruitgang.

Al deze activiteiten hebben uiteindelijk geresulteerd in zogenaamde ‘best practice guidelines’. Een soort receptenboek dat de informatie van tal van botanische tuinen bundelt om meer succes te genereren en de populatie plantjes te vergroten én te versterken. De guidelines geven ook een overzicht van welke partijen zich ook bezig houden met de kweek of onderzoek van deze soort. Belangrijk hierbij is om de soort genetisch goed te beheren. Genetisch materiaal uit Duitsland en de Hortus botanicus Leiden hebben nu al bijgedragen aan de versterking van de soort. 

Voor de soort weer voet aan de grond krijgt in het wild, moet er nog veel gebeuren. Niet alleen in het veld, maar ook qua bewustwording. Nog steeds wordt in Rwanda heel veel uiterst biodivers moerasland getransformeerd naar landbouwgrond. Voor tomaten, cassave, bieten, mango’s, palmolie en avocado’s. Een bedreiging voor dier en … plant. Daarom doen de verschillende partijen, waaronder Diergaarde Blijdorp er alles aan om de instanties en de bevolking te overtuigen van de meerwaarde van een gezonde biodiversiteit.

Natuurbeschermer en -wetenschapper Pascal Sibomana is de drijvende kracht achter het veiligstellen van de fragiele soort en het behoud ervan in het wild. Een masteronderzoek aan de Universiteit van Rwanda in samenwerking met Diergaarde Blijdorp en een stagiair van de Erasmus Universiteit helpt daarbij. Deze samenwerking omvat een uitgebreid onderzoek naar de voortplantingsbiologie, fysiologische ecologie, gebruikswijzen en ecologie. De Rwandese regering is zich bewust van haar nobele en belangrijke taak. Ze staat niet alleen open voor hulp, maar biedt ook hulp aan alle partijen die bij willen dragen aan het succesvol en definitief herintroduceren van de kwetsbare soort.

De samenwerking is een schoolvoorbeeld van hoe Diergaarde Blijdorp het Masterplan 2050 zowel binnen als buiten de dierentuin tot uitvoer brengt. Together we bring nature back to life.

Lees het Blijdorp Impact Rapport
Welkom bij Diergaarde Blijdorp
Wij zijn geopend van 09:00 - 17:00
Koop je ticketsWord abonnee