Samen brengen we de natuur weer tot leven!

Als je aan Afrika denkt, dan zie je de prachtige savannes voor je met kuddes wilde dieren. Maar hoe lang is dit beeld nog realistisch? In Oost-Afrika zijn er namelijk ecologische problemen met grote gevolgen voor de natuur. Woestijnvorming, maar ook stroperij teisteren het gebied. Gieren zijn essentieel voor dit specifieke ecosysteem, omdat ze kadavers snel opruimen en zo wordt voorkomen dat ziektes zich verspreiden.

Maar gieren hebben recentelijk ook een andere belangrijke rol: zij zijn de verklikkers van stropers. Zij cirkelen rondom vers geschoten neushoorns en attenderen rangers daarmee op de aanwezigheid van stropers. Als antwoord daarop vergiftigen de stropers de karkassen. De afgelopen jaren is daardoor de gierenpopulatie in Afrika helaas met bijna 90% afgenomen.

Het gebied van West- en Centraal-Afrika is na de Amazone het grootste regenwoud ter wereld. Maar deze regio kenmerkt zich ook door politieke instabiliteit, mijnbouw en een zeer snelgroeiende bevolking. Verder wordt het gebied geteisterd door de gevolgen van onze menselijke consumptiehonger, die tot veel boskap leidt. Hierdoor gaat in een rap tempo een ongekende hoeveelheid aan biodiversiteit verloren. Biodiversiteit die essentieel is voor een gezonde aarde, niet alleen in Afrika maar overal ter wereld. Eén van de diersoorten die getroffen wordt door deze problematiek in Afrika is het dwergnijlpaard.

Het is een confronterend gegeven dat de Aziatische olifant 85% van zijn oorspronkelijke leefgebied is verloren. Op dit moment wordt het aantal wilde Aziatische olifanten tussen de 30.000 en 50.000 geschat. Dat lijkt veel, maar de populaties leven erg versnipperd. De grootste wilde populatie bestaat slechts uit 8.000 dieren en leeft in India. Er zijn diverse oorzaken, maar eigenlijk worden alle bedreigingen veroorzaakt door een conflict tussen mens en dier (human wildlife conflict). Zo wordt het bosgebied in India steeds kleiner als gevolg van de aanleg van plantages en andere groeiende landbouw. Daarnaast is verstedelijking een probleem. Olifanten en mensen raken in conflict, doordat leefgebieden steeds vaker aan elkaar grenzen. Verschillende olifantenpopulaties raken van elkaar vervreemd omdat ze in het wild elkaar niet meer tegenkomen. Dit heeft negatieve gevolgen voor de aanwezige genetische diversiteit en de opbouw van immuniteit voor het dodelijke herpesvirus.

De Noordzee is de drukste zee ter wereld en haar kusten liggen aan de dichtstbevolkte gebieden. Natuurherstel in de Noordzee staat voor een reeks complexe uitdagingen. Overbevissing en destructieve visserijpraktijken hebben de mariene ecosystemen aangetast, waardoor sommige vispopulaties afnamen en de balans in de voedselketen is verstoord. Daarnaast wordt de Noordzee geconfronteerd met verstoringen door menselijke activiteiten, wat een bedreiging vormt voor zeeleven en vogelsoorten. Een gezonde oceaan herken je aan een gezonde visstand. Een gezonde visstand is te meten aan het aantal aanwezige roofdieren in de zee. Vandaar dat wij ons richten op de vleet. De vleet verkeert in een zorgwekkende situatie. De populaties van de vleet zijn dramatisch afgenomen, met een geschatte achteruitgang van meer dan 95% sinds de jaren zeventig. Deze alarmerende cijfers weerspiegelen de ernstige impact van overbevissing en bijvangst op deze soort.

Het behoud van soorten en herstel van de natuur aan de Caraïbische kust en in de zeeën vormen een complexe uitdaging door bedreigingen aan land en in de zee. Kustecosystemen zoals mangroves en koraalriffen worden bedreigd door verstedelijking, ontbossing en vervuiling, wat inheemse soorten aantast. In de zeeën lijden mariene ecosystemen onder overbevissing, illegale visserij en klimaatverandering en dan met name het verbleken en verzuren van koraalriffen. De laatste dertig jaar is bijna de helft van al het koraal ter wereld verdwenen. Koraalriffen bedekken slechts 0,2 procent van het aardoppervlak, maar herbergen wel 25 procent van al het oceaanleven. Deze problemen worden verergerd door het dumpen van afval en plastic in de oceaan.

Het Himalayagebergte is één van de meest indrukwekkende ecosystemen op aarde en herbergt een grote verscheidenheid aan planten en dieren. Het hooggebergte bevat weinig zuurstof, bergtoppen zijn in sneeuw gehuld en de gebergtes geven een mystiek gevoel van onbereikbaarheid. Op een hoogte tussen de 2.000 en 3.500 meter is een grote verscheidenheid aan unieke dier- en plantsoorten te vinden. Een voorbeeld hiervan is de rode panda. De rode panda’s zijn bedreigd, omdat hun leefgebied steeds meer versnipperd raakt en hun voedselbronnen steeds kleiner worden. De nood is hoog.

Diergaarde Blijdorp ziet natuur en dieren als onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ook wij, mensen, zijn verbonden met de natuur. Natuur om ons heen is daarom ook belangrijk voor ons welzijn. Het relatief rustige deel van de Diergaarde, met veel volwassen groen, is de ideale plek om een boterham te eten of even een rustmoment te pakken. Tegelijkertijd is dit de plek om op een leuke, interactieve manier bewustwording te creëren over de aanwezigheid van dieren, planten en ecosystemen in ons eigen land en in onze eigen stad.

Wist je dat er diersoorten bestaan die zijn uitgestorven in het wild, maar nog wel in dierentuinen leven? Het klinkt raar, maar het is écht waar. Het zijn als het ware ‘de vergeten dieren’. Uit het oog, maar niet uit ons hart. Voor deze diersoorten zijn plekken als Blijdorp de laatste strohalm. Op dit moment is het vergroten van de populatie in dierentuinen het enige wat we kunnen en moeten doen. De rest komt later.